Hesap verebilirlik nedir?
Hesap verebilirlik, kurumların faaliyetlerini paydaşlarına açıklama zorunluluğu veya istekliliğidir.
Hesap verebilir ve şeffaf Sivil Toplum Kuruluşlarının, hatalarından pay çıkararak, yeni modeller deneme/öğrenme ve tutarlı olma ihtimalleri her zaman için daha yüksektir.
Bununla beraber, yönetişim, bağışçı ilişkileri ve benzeri konularda sektördeki en iyi uygulamaları takip eden STK’lar tarafından etik olmayan veya sorumsuz faaliyetlerde bulunulmayacağı gibi, belirli projeler için yaratılan bağış kaynaklarının amacı dışında kullanıldığına rastlamak da mümkün olmayacaktır.
Adım Adım ve hesap verebilirlik ilişkisi nasıl yürüyor?
Bizler Adım Adım olarak;
*Bir tüzel kişilik olmamamıza,
*Tamamen gönüllülerle çalışmamıza,
*Adım Adım Yardımseverlik Platformu’nun, Adım Adım kurucularının, Adım Adım yöneticilerinin, gerçekleştirilen aktivitelerden maddi bir gelirleri olmamasına rağmen;
birlikte iyilik peşinde koştuğumuz STK'lara, yol arkadaşımız olan 40 bini aşkın gönüllü koşucuya ve bu koşuculara güvenerek beraber koştuğumuz STK'lara bağış yapan 300 bini aşkın bağışçıya duyduğumuz sorumluluk sebebi ile kurulduğumuz ilk günden bu yana, faaliyetlerimizi ve aldığımız önemli kararlardaki gerekçelerimizi paydaşlarımıza açıklama sorumluluğunu hissettik ve açıkladık.
Adım Adım tam olarak ne yapıyor?
Adım Adım, Türkiye'de yardımseverlik koşusunu geliştirmek için aşağıdaki faaliyetlerde bulunmaktadır:
1. STK'lara yardımseverlik koşusu konusunda gönüllü destek ve danışmanlık vermek.
2. Yardımseverlik koşusu sayesinde STK'ların yarattığı kaynakların artırılabilmesi için daha kolay kullanılan platformlar kurmak. (bkz: ipk.adimadim.org)
3. Bütün bunları yapabilmek için gereken konularda sponsorlar bulmak, anlaşmak ve sürdürülebilir bir şekilde ilişkiyi sürdürmek.
1. STK'lar Nasıl Seçiliyor?
Adım Adım'ın kurulduğu günden bu yana tek bir misyonu vardır: Türkiye'de yardımseverlik koşusu ile sivil toplum kuruluşlarına kaynak yaratılmasını sağlamak.
2008 yılında bu yöntemin Türkiye'de hiç tanınmaması, gönüllü gücümüzün sınırlı olması sebebi ve yardımseverlik koşusu kavramı ile metodlarını yerleştirebilmek amacıyla belli sayıda STK ile çalışmayı tercih ettik.
Bu STK’ları 2008 ve 2012 yıllarında 2 farklı süreç sonucunda seçtik ve 2015 yılında 8 STK’ya ulaştık. Bu süreçlerin sonuncusu 6 ay sürdü. Bağımsız bir seçici kurulun da desteğini aldığımız -Hülya Denizalp, Zeynep Meydanoğlu, Filiz Bikmen ile Suat Özçağdaş- süreci detaylı bir şekilde anlatan ve 2012 yılında kullanılan başvuru formunu
bu bağlantıdan incelemeniz mümkün.
Adım Adım ile birlikte hareket etmek STK’lara ne sağladı?
Başlangıç aşamasında sınırlı sayıda STK ile çalışmanın faydasını gördük ve 2015 yılında yardımseverlik koşusunun önemli bir kaynak olduğu sektör tarafından kabul edilir hale geldi. Beraber koştuğumuz STK'lar, 8 yıl sonunda, bireysel bağışlarının %30'unu yardımseverlik koşusu aracılığıyla alır hale gelmişlerdi.
Türkiye için yeni sayılan bu kaynak geliştirme metodunun daha yaygın bir biçimde tanınmasınınardından, daha da fazla STK tarafından kullanılabilmesi amacı ile Adım Adım olarak bütün STK'ların faydalanabileceği kılavuz ve dokümanlar yazdık. Sonra, STK'lardan gelen daha aktif destek talebi üzerine, yardımseverlik koşusunu STK, koşucu ve bağışçı için kolaylaştıracak bir web platformu oluşturma kararı aldık ve İyilik Peşinde Koş Platformu bu şekilde hayata geçti.
Eker, New Balance ve Wings for Life’ın önemli maddi destekleri sayesinde İyilik Peşinde Koş Platformu’nu tamamen gönüllü işgücümüzle projelendirdik ve hayalimizi 6 ay gibi kısa bir sürede, sponsorlarımız sayesinde gerçekleştirdik.
ipk.adimadim.org‘u ilk olarak 2015 yılında -hali hazırda beraber koştuğumuz STK'lar ile- İstanbul Maratonu'nda denedik. Sonuç: Koşucu sayısı %35, bağışçı tabanı %66 arttı.
Adım Adım artık yeni STK’ları karşılamaya hazırdı…
Koşucu sayısı ve bağışçı tabanındaki başarılı gelişmeler, farklı STK'ların da İPK'yı kullanabileceğini gösteriyordu. 2015 yılı içinde paylaştığımız dokümanlar ve daha önce Adım Adım ile beraber yardımseverlik koşusu yapan gönüllüler sayesinde yardımseverlik koşusu yapan STKlar arasından, yardımseverlik koşusu sonuçlarını bizimle paylaşan, -2016 yılı itibariyle en az 30 koşucu ile, 300 bağışçıdan, 30 bin TL kaynak yaratmış- bu konuda bilgili 7 STK'ya bağışçı haklarını kabul etmeleri, Adım Adım'ın beraber koştuğu STK'ları şeffaflık ve hesap verebilirlik konusunda takip etme sürecini yürüten Açık Açık'ın web platformunda yer almayı kabul etmeleri şartı ile çağrı yapıldı. Aramıza katılan 4 yeni STK ve İPK sayesinde koşucuların ulaştığı bağışçı sayısı %230 arttı ve kişi başına ulaşılan bağışçı sayısı 6’dan, 20‘ye ulaştı. ipk.adimadim.org’ta yer alan tüm STK’ları görmek için
tıklayınız…
Hayalimiz Gerçekleşti.
İPK'yı yeni gelen 4 STK ile de hep beraber test ettikten artık hazırdık. Adım Adım'ı kurduğumuz günden bu yana hedefimiz ve hayalimiz; bağış ve farkındalık açısından STK'lar çok önemli bir fayda sağlayan yardımseverlik koşusunu sadece sınırlı ve seçilmiş STK'lar için değil, bütün şeffaf ve hesap verebilir STK'lar için ulaşılabilir kılmaktı.
STK sayısını artarken, IPK'ya katılım sürecinde ne gibi değişiklikler oldu.
Adım Adım’daki tüm işlerin gönüllüler aracılığıyla yürütüldüğü düşünüldüğünde, şeffaflık ve hesap verebilirlik üzerine kurulu STK seçim sürecinde, başvuru formlarını değerlendirecek gönüllülerle dolu bağımsız bir yapının sürekliliği ile ilgili imkansızlık da göze çarpmaktadır. Bu sebeple, Ocak 2016'da Adım Adım İcra Kurulu bu konuda çalışan bir dernekten destek almaya karar vermiş ve aralarında Adım Adım kurucularından Itır Erhart ve İ. Renay Onur'un da bulunduğu Açık Açık Derneği ile anlaşma sağlanmıştır.
Önümüzdeki dönemde Bağışçı Hakları ve Bağışçılık Kültürünün yaygınlaşması konusunda çalışacak olan Açık Açık Derneği’nin web platformunda yer alan her STK, İPK'yı kullanabilecektir. Adım Adım'ın gönüllü gücüne ve komünite altyapısına sahip olmayan, sadece çevrimiçi web platformu olarak hizmet verecek bu derneğin ana amacı, Türkiye'deki bağışçı tabanını geliştirirken, bağışçıları, bağışçı hakları ve şeffaflık/hesap verebilirlik konularında bilgilendirmektir. Açık Açık Platformu'nda bulunan STK'lar (toplam gelir büyüklüklerine göre) Açık Açık'ın sürdürülebilir olması için bu platforma aylık 40 TL ile 608 TL arasında bir bedel öderler.
Yani artık bağışçı haklarını imzalayan, güncel finansal bilgileri ve yöneticileri hakkında tüm bilgileri web sitesinde vermekten çekinmeyen, bağışçılarının tüm sorularını açık bri şekilde cevaplamayı taahhüt eden bütün STK'lar İPK'yı kullanabilecek.
2. Adım Adım, daha iyi kaynak yaratılabilmek amacıyla kurduğu sistemlerde kimlerle çalışır?
ipk.adimadim.org platformu yatırımı yapılırken, Adım Adım gönüllü koşucuları arasında bulunan Microsoft, ATOS, Salesforce yetkilileri ile görüşülmüş ve 2015 Ocak ayında CRM konusunda dünyanın lider şirketlerinden olmakla birlikte, dünyanın en büyük kitlesel fonlama sitesinin altyapısını da kuran Salesforce ile çalışma kararı alınmıştır.
Salesforce yatırımı için ödemeler Salesforce'un Türkiye yetkili satıcısı Cloudteam'e, Eker, New Balance ve Wings for Life tarafından direkt olarak yapılmıştır.
Yatırımı yapılan platformun yıllık abonelik, bakım ve geliştirme ücretleri ise platformu kullanan STK'lar tarafından yine Cloudteam Şirketi'ne yardımseverlik koşusu kampanyaları sonrasında ödenir. Bu kaynak geliştirme danışmanlık bedeli tutarı bağışların %2'si tutarındadır. Yurt dışında kar odaklı çalışan sitelerde (ör: justgiving) bu tutar %10-120 tutarındadır. Gönüllülerin yönettiği bu platformda bu oran %2'dir.
Buna ek olarak, İPK platformunda kredi kartı ile anında bağış yapılabilmesi ve bu bilgilerin anında STK, koşucu ve İPK tarafından görüntülenebilmesi için kredi kartı ödeme sistemleri konusunda emtegrasyon gerekmektedir. Bunun için teknik danışmanlık ve bakım desteği alınması gerekmiştir.
Bu çalışma kararı alındığı tarihte beraber koştuğumuz 8 STK'nın 7'si ile, platformumuz kurulmadan evvel de işbirliğinde olan Yuvarla/Fonzip şirketi ile çalışma kararı alınmıştır. Yuvarla/Fonzip, hizmet maliyetini direkt olarak hizmet verdiği STK'lardan, aylık periyodlarda tahsil eder. Bu tutar işlem başına 1.69 TL'dir.
Tüm bu kararların verildiği sırada, Salesforce/Cloudteam ve Yuvarla/Fonzip Şirketi'nin ortaklarının, Adım Adım kurucuları ve Adım Adım yöneticileri ile maddi ve 1. dereceden yakınlık ilişkisi bulunmamaktaydı ve halen de bulunmamaktadır.
3. İPK sayesinde Yardımseverlik Koşusu ile kaynak geliştiren STK'ların toplam maliyeti nedir?
IPK ile yapılan yardımseverlik koşusunda bütün bağışlar direk olarak proje hesabına gider. Dernekler Dairesi Başkanlığına göre bu hesaba giren bütün bağışların proje ile ilgili kullanılması zorunludur. Bunun takibini doğal olarak Adım Adım değil yasal olarak Dernekler Dairesi Başkanlığı yapar.
STK'ların ulaştığı bütün kaynakların bir maliyeti vardır. Çoğu STK bunun için kaynak geliştirme sorumlusu çalıştırır ve/veya bölümü kurar. İPK STK'lara bu kaynaklarını kullanmadan kaynak geliştirebilmelerini sağlar. Hatta özellikle ufak STK'lara gönüllülerine ve bağışçılarına daha rahat ulaşabilme, anında teşekkür sertifikası gönderme gibi onlar için maliyetli olabilecek araçları otomatik olarak sunar.
Detayları yukarıda verilen maliyetler toplandığında bağışları projelerine gelen ve bu bağışları projeleri için kullanan STK'lar toplamda geliştirdikleri kaynağın %3.5'u civarında bir bedeli hizmet aldıkları profesyonel firmalara öderler. (salesforce + Fonzip)
Buna ek olarak Açık Açık Platformuna aylık bir bedel öderler.
2017 yılında Adım Adım ile beraber yardımseverlik koşusu yapan STK'lar yıl içinde tüm Türkiye'den aldıkları bireysel bağışın ortalama %40'ını koşu sayesinde almışlardır. 10 sene önce sıfır olan bir kaynak şu anda STK'ların toplam bireysel bağışının üçte birini geçmiş ve STK'ları daha güçlü ve hedeflerine ulaşma yönünde daha umutlu kılmıştır.
STK'lara ulaşarak kaynak geliştirme sorunluları olup olmadığını ve bu departmana ne kadar ödediklerini sorgulamak bağışçı olarak hepimizin hakkıdır.
4. Sponsorlarımızı Nasıl Seçiyoruz?
Adım Adım, misyonunu daha iyi ve etkin bir şekilde yerine getirebileceğine inandığı durumlarda çeşitli kişi ve kurumlardan ayni veya nakdi sponsorluk destekleri alabilmektedir. Sponsorluklar ayni ve nakdi şekillerde olabilir. Nakdi sponsorluk, destek alınan ürün veya servis için nakit ödemeyi direkt olarak sponsorun ödemesi anlamına gelmektedir.
Kamuoyunda bilinen ve belirli bir hastalığa neden olduğu tıbbi olarak kanıtlanmış ürünler ile, spor ve sportif yaşamla bağdaşmayan ürünleri üreten veya mesajlar veren şirketlerin ayni ya da nakdi sponsorlukları kabul edilmemektedir.
· Alkollü içecek ve tütün ürünleri üreten şirketlerden,
· Sağlıklı beslenme tanımına girmeyen ve/veya obeziteye neden olduğu kabul edilen gıda üreten şirketlerden
sponsorluk, ayni ya da nakdi olarak kabul edilmemektedir.
Adım Adım'ın bir banka hesabı var mı? Eğer yoksa sponsorlar ile ilişkilerini nasıl yürütüyor?
Adım Adım'ın bir banka hesabı var mı? Eğer yoksa sponsorlar ile ilişkilerini nasıl yürütüyor?
16 Eylül 2022 tarihine kadar tüzel kişiliği ve banka hesabı bulunmayan Adım Adım, söz konusu tarih itibariyle dernek statüsü kazanmış ve banka hesabı açmıştır.
Ancak 16 Eylül 2022 tarihine kadar nakdi sponsorluk, destek alınan ürün veya servise ait nakit ödemenin direkt olarak sponsor tarafından gerçekleştirilmesi anlamına gelmekteydi.
Örneğin: T-shirt üretimi sırasında sponsor, ödemeyi direkt olarak tişört üreticisine yapmaktadır.
Adım Adım, bir dernek olmuştur ancak Adım Adım Yönetim Kurulu, İcra Kurulu, antrenörler ve diğer gönüllüler, yaptıkları gönüllü aktiviteler sebebi ile bu hizmetlerine karşılık bireysel olarak hiçbir sponsordan para almazlar / alamazlar.
Adım Adım, tüzel kişiliği bulunmadığı zaman gerçekleştirdiği tüm faaliyetlerde hesap verebilirlik adına gösterdiği özen, dikkat ve hassasiyetini korumaya Sivil Toplum Kuruluşu iken de devam edecektir.
-------------------------------
Yukarıdaki konularda daha fazla bilgi almak istediğiniz anda sadece bir mail atarak bize dilediğinizi sorabilirsiniz.